HvJ EU 10 april 2014, C-435/12, ACI Adam c.s. / Stichting Thuiskopie
Een wettelijke regeling die het kopiëren (ofwel: ‘downloaden’) voor privégebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal toestaat, ongeacht of al of niet sprake is van downloaden uit illegale bron, is in strijd met Europees recht.
Dit blijkt uit een uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie in antwoord op vragen van de Nederlandse Hoge Raad (lees de uitspraak hier).
Tapijt weg onder de Nederlandse downloadregeling?
Van de Nederlandse thuiskopie-regeling wordt aangenomen dat zij geldt voor iedere thuiskopie, dus niet alleen bijvoorbeeld een reservekopie van al aangeschafte muziekalbums, maar ook die kopieën die afkomstig zijn uit ongeoorloofde bron. Het zogenaamde ‘illegaal’ downloaden dus vanaf bijvoorbeeld Piratebay, KickassTorrents en andere peer-to-peer file sharing sites.
Als dat klopt, is deze wettelijke regeling niet langer houdbaar. Het Hof oordeelt streng: “een nationale wettelijke regeling die geen enkel onderscheid maakt tussen kopieën voor privégebruik die zijn vervaardigd uit geoorloofde bronnen, en kopieën voor privégebruik die zijn vervaardigd uit nagemaakte of vervalste bronnen, [kan] niet worden gedoogd.”
Dit zou de verspreiding van inbreukmakend materiaal aanmoedigen en zo ongerechtvaardigd nadeel opleveren voor de rechthebbenden, aldus het Hof.
Thuiskopie-regeling?
In Nederland betaalt de consument (nu nog) een thuiskopie-bijdrage bij aankoop van elke CD, DVD, MP-3 speler of Smartphone. De fabrikanten of importeurs van deze voorwerpen zijn – kort gezegd – verplicht aangifte te doen over elk door hen geïmporteerd of vervaardigd voorwerp, en betalen de door hen door te berekenen vergoeding vervolgens vooruit aan de Stichting Thuiskopie. Het geïncasseerde bedrag verdeelt deze Stichting onder de auteursrechthebbenden. De hoogte van de heffing is afgestemd op de geschatte schade door het kopiëren voor privégebruik. Daar staat tegenover dat de rechthebbenden het kopiëren voor privégebruik niet meer kunnen aanpakken.
Achtergrond en reacties
De Stichting Brein, de waakhond van de rechthebbenden, toont zich verheugd, omdat duidelijk een streep wordt gehaald door het gedogen van de ‘illegale’ downloads.
Voor de Stichting Thuiskopie, en – mogelijk – de Nederlandse Staat, is de uitspraak problematisch. Voor zover in de huidige bijdrage rekening is gehouden met schade door downloaden uit illegale bron te hoog is deze te hoog vastgesteld. De heffing van die bijdrage berust bovendien op een mogelijk ongeldige regeling, wat gevolgen kan hebben voor reeds betaalde bedragen. Het persbericht van de Stichting Thuiskopie roept de politiek op tot actie.
Gevolgen
Het op de thuiskopie-regeling gebaseerde argument dat kopiëren uit illegale bron toelaatbaar is, kan nu de prullenbak in. Dit vergemakkelijkt handhaving jegens inbreukmakers én partijen die inbreuk faciliteren. De Hoge raad dient zich nu te buigen over de vraag of de huidige thuiskopie-heffing al of niet geldig is. Zolang dit onduidelijk is, hebben fabrikanten en importeurs van voorwerpen die onder de thuiskopie-regeling vallen nog meer reden om hun thuiskopie-verplichtingen geheel of gedeeltelijk op te schorten.
Arnout Gieske
Voor nadere informatie kunt u contact opnemen via email: [email protected] of telefonisch: 020-5747474.
