Door Netwerk Notarissen is op 25 september 2014 een sociale media clausule voor (ex-)partners geïntroduceerd. Uit het nieuwsbericht blijkt dat in een dergelijke sociale media clausule afspraken worden vastgelegd over wat er na de scheiding wel en niet via de sociale media kanalen gedeeld mag worden. Een dergelijke clausule zou niet alleen vastgelegd kunnen worden aan het begin van of tijdens de relatie (in een samenlevingsovereenkomst of in een akte van huwelijkse voorwaarden) maar ook aan het einde van de relatie (in een (echtscheidings)convenant).
Sociale media clausule
Met het vastleggen van een sociale media clausule kan volgens het nieuwsbericht voorkomen worden dat voormalige partners online met modder gaan gooien en privé aangelegenheden zoals (naakt)foto’s van de ex-partner publiceren. Bij overtreding van de clausule zou de overtreder aan de andere partij een boete moeten betalen.
“Zaken die een ex over je via de sociale media publiceert kunnen een enorme impact hebben. Je kunt er persoonlijk én zakelijk aan kapot gaan: online reputatieschade moeten we niet onderschatten”, aldus Lucienne van der Geld van Netwerk Notarissen.
De sociale media clausule is geen nieuw fenomeen. In het arbeidsrecht wordt een dergelijke clausule al enige tijd gebruikt. Ook celebrity’s die uit elkaar gaan maken al geruime tijd afspraken over wat er wel en niet in de (sociale) media naar buiten mag worden gebracht.
Het boetebeding
De boete de (ex-)partners in een dergelijke sociale media clausule opnemen, valt aan te merken als een boetebeding in de zin van artikel 6:91 BW. Volgens deze wettelijke regeling wordt als boetebeding aangemerkt ieder beding (afspraak) dat de schuldenaar die tekortschiet in de nakoming van zijn verbintenis verplicht tot betaling van een geldsom of tot voldoening van een andere prestatie. Door de vaststelling dat het boetebeding onder de wettelijke regeling van artikel 6:91 BW ev. valt, staat het de rechter ook vrij om op grond van artikel 6:94 BW de boete te matigen of aan te vullen indien een der partijen daarom verzoekt. De rechter kan ook – met een beroep op artikel 6:248 BW – oordelen dat de vordering tot betaling van de boete naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.
Het incasseren van de verschuldigde boete
Wanneer de sociale media clausule wordt overtreden, zou de overtreder aan de andere partij een boete moeten betalen.
Voor het vorderen van nakoming van een boetebeding is een aanmaning of andere verklaring nodig aldus artikel 6:93 BW. Wanneer er sprake is van een blijvende onmogelijkheid tot nakoming van de afspraak, is een aanmaning of ingebrekestelling niet nodig artikel 6:81 BW. In de rechtspraak is beslist dat onder een blijvende onmogelijkheid tot nakoming wordt begrepen de niet-nakoming van een voortdurende geheimhoudingsverplichting (Hoge Raad 22 juni 2007, ECLI:NL:HR:2007:BA4122). De sociale media clausule heeft veel weg van een geheimhoudingsverplichting. Ook hiervoor zou mijns inziens gelden dat het niet nodig is om de overtreder aan te manen of in gebreke te stellen alvorens de boete wordt verbeurd.
Indien de overtreder niet overgaat tot betaling van de verschuldigde boete, dan kan niet zonder meer een deurwaarder of incassobureau ingeschakeld worden om de boete te incasseren. Om de boete te kunnen incasseren heeft de deurwaarder of het incassobureau een executoriale titel, zoals een vonnis of notariële akte, nodig. De samenlevingsovereenkomst is een notariële akte. Maar kan in het geval van overtreding van de in die overeenkomst vastgelegde sociale media clausule de deurwaarder of het incassobureau betaling van de boetes afdwingen? De Rechtbank Gelderland heeft in haar uitspraak van 21 januari 2014 geoordeeld dat het antwoord op die vraag afhankelijk is van de wijze waarop de verplichting omschreven is in de notariële akte. Uit die uitspraak blijkt dat het van wezenlijk belang is dat in de notariële akte op bindende wijze omschreven wordt hoe bepaald wordt of sprake is van een overtreding en het verbeuren van boetes. Als dat niet zorgvuldig gebeurt, dan zal de partij die aanspraak maakt op betaling van de boetes eerst een vonnis van de rechtbank moeten verkrijgen alvorens overgegaan kan worden tot incasso van de verbeurde boetes.
De toegevoegde waarde van een sociale media clausule
De toegevoegde waarde van een sociale media clausule zal vooral gelegen zijn in de prikkel tot nakoming van de gemaakte afspraken. De van te voren afgesproken boete zou de ex-partners ervan moeten weerhouden om online met modder te gaan gooien en privé aangelegenheden van de ex-partner te gaan publiceren. Mocht de clausule toch worden geschonden, dan zal het afhangen van de inhoud van de overeenkomst of zonder meer overgegaan kan worden tot incasso van de verbeurde boetes. En daarnaast dienen partijen bedacht te zijn op de hiervoor besproken matigingsbevoegdheid van de rechter.
Hoorn, 25 september 2014
