fallback-bg-light

Axel Hagedorn: nieuwe wet tegen ongelijke beloning mannen en vrouwen zet weinig zoden aan de dijk in Duitsland

19 juni 2017

Axel Hagedorn: nieuwe wet tegen ongelijke beloning mannen en vrouwen zet weinig zoden aan de dijk in Duitsland

Of de nieuwe wet op gelijke beloning voor mannen en vrouwen in Duitsland echt zal helpen tegen salariskloof is nog lastig in te schatten. Maar volgens advocaat en Rechtsanwalt Axel Hagedorn komt hierdoor sowieso de broodnodige maatschappelijke discussie op gang.

Dezer dagen zal in Duitsland het zogenaamde ‘Entgelttransparenzgesetz‘ van kracht worden. Achter deze zo typisch Duitse woordencreatie gaat een serieus probleem schuil: ongelijke beloning van vrouwen ten opzichte van mannen.

Vrouwen krijgen tot 23% minder geld
In Duitsland bestaat er een gat van 21% tussen het gemiddelde bruto uurloon van mannen ten opzichte van vrouwen. Opvallend is die kloof in Oost-Duitsland met 8% veel kleiner dan in West-Duitsland waar vrouwen maar liefst 23% minder salaris krijgen. Dit verschil heeft ermee te maken dat vrouwen daar vaker in ‘vrouwtypische’ beroepen werkzaam zijn, waar de lonen structureel lager zijn, zoals de zorg.

Daarnaast speelt bijvoorbeeld ook mee dat vrouwen veel minder vaak leidende functies hebben en daarmee ook minder salaris ontvangen. Als je al deze factoren meeweegt, krijgen vrouwen in Duitsland nog steeds 7% minder dan mannen. Dit is dus een maatschappelijk probleem dat aangepakt dient te worden.

Gaat de wet wel ver genoeg?
De nieuwe ‘Entgelttransparenzgesetz‘ is terug te voeren op een aanbeveling van de Europese Commissie uit 2014 om meer informatie en daarmee transparantie te verkrijgen over deze ongelijke beloning. Doelstelling is om deze structurele ongelijkheid af te kunnen bouwen. Wie hier uitgebreider in wil duiken, kan de 80 pagina’s tellende redenering hier bestuderen [pdf].

De nieuwe wet is er dus op gericht om opener te zijn over de beloning van mannen en vrouwen. De nieuwe wet richt zich op bedrijven met meer dan 200 medewerkers. Volgens het verantwoordelijke ‘Ministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend’, onder de toenmalige leiding van de sociaaldemocraat Manuela Schwesig, worden daarmee zo’n 14 miljoen werknemers bereikt.

Een van de kritiekpunten op deze wetgeving vanuit de oppositie is dat deze niet ver genoeg reikt, omdat de meeste vrouwen juist bij bedrijven met minder dan 200 werknemers werken. Coalitiepartner CDU onder Angela Merkel was niet bereid om verder te gaan. Tegelijkertijd dient men ook te beseffen dat volgens studies juist bij grote bedrijven de ongelijke beloning van vrouwen veel minder voorkomt.

Belemmering voor de motivatie
Bij bedrijven van meer dan 200 werknemers hebben individuele werknemers met deze nieuwe wet het recht om informatie over de salarissen van vergelijkbare groepen van werknemers op te eisen. Het is bekend dat ongelijke beloning een zware belemmering voor de motivatie van werknemers kan zijn. Verwacht wordt dus dat dit informatierecht tot onvrede binnen bedrijven zal leiden. Om dit te voorkomen heeft de wetgever de ondernemingsraad bij de informatieverkrijging een belangrijke rol toebedeeld.

Voor bedrijven van 500 werknemers en meer geldt een verplichting om na drie of vijf jaar een te publiceren verslag uit te brengen over hun vergoedingsstructuren. De periode van drie of vijf jaar is afhankelijk van het soort bedrijf.

Overigens geldt deze wetgeving ook voor de publieke sector.

Extra bureaucratie
Men kan zich voorstellen dat het individuele recht op informatie alsmede deze rapportageverplichting tot extra kosten en een bureaucratische aanpak zal leiden. Volgens het ministerie zijn er geen andere mogelijkheden om structureel de ongelijke beloning van vrouwen aan te pakken. Of dit zo is, kan ik niet beoordelen.

De wet is al door de Duitse Tweede Kamer, de Bundestag, en de Duitse Eerste Kamer, de Bundesrat, en zal binnenkort worden gepubliceerd nadat de Duitse bondspresident Frank-Walter Steinmeier de wet heeft ondertekend.

Afwachten of het een verbetering is
In het Duitse Handelsblatt werd onlangs verwezen naar een recente studie van EY, waaruit zou blijken dat grote ondernemingen met deze nieuwe wetgeving nog geen rekening houden en daarnaast de benodigde informatie niet automatisch ter beschikking hebben.

Personeelsafdelingen van deze bedrijven met meer dan 200 medewerkers zullen daarom snel aan de slag moeten om de noodzakelijke informatie boven tafel te krijgen en inzichtelijk te maken. Men zal moeten afwachten of en in welke mate het ‘Entgelttransparenzgesetz‘ een substantiële verbetering van een gelijke beloning van vrouwen te weeg zal brengen.

Aan de andere kant verwacht ik dat door het informatierecht van werknemers en de verplichte rapportages de maatschappelijke discussie over de ongelijke beloning van mannen en vrouwen meer op gang zal komen.

Het is ook te verwachten dat procedures komen over de ongelijke beloning van vrouwen. Juridisch zijn er nog behoorlijke hobbels te nemen omdat individuele parameters bij de beoordeling van prestaties door werkgevers versterkt zullen worden ingezet en men moet afwachten hoe de jurisprudentie hiermee om zal gaan.

Voorbeeld voor Nederland?
In Nederland gaan er stemmen op om deze Duitse wetgeving ook te implementeren. Misschien is het wel verstandig om even af te wachten of het Entgelttransparenzgesetz de inkomstenpositie van vrouwen echt verbetert en hoe in Duitsland maatschappelijk er op wordt gereageerd. Misschien leidt dit in Nederland tot een verbeterde Nederlandse 2.0-versie met hopelijk een betere titel, zoals bijvoorbeeld ‘Wet gelijke beloning’. Dat zou in mijn ogen al een winst zijn.

Al met al staat buiten kijf dat de ongelijke beloning van vrouwen onacceptabel is. Het is ontzettend belangrijk om de positie van de vrouw zowel maatschappelijk als economisch te verbeteren.

Deze column is geschreven voor Duitslandnieuws.nl door Axel Hagedorn, advocaat ondernemingsrecht en Duitse Rechtsanwalt bij Van Diepen Van der Kroef Advocaten in Amsterdam.

Vestigingen