Veel ondernemingen verkeren in financieel zwaar weer door de maatregelen die de overheid heeft genomen in verband met het coronavirus. Ondernemers lopen opdrachten mis of hebben hun bedrijfsvoering zelfs geheel of gedeeltelijk stil moeten leggen. De overheid probeert de economische gevolgen van de coronacrisis zoveel mogelijk te beperken door steunmaatregelen te treffen. Er zijn regelingen in het leven geroepen voor tegemoetkomingen in loonkosten, vaste lasten en betalingsuitstel. Ondanks deze steunmaatregelen is niet uit te sluiten dat een aantal ondernemingen toch betalingsachterstanden oploopt, dat schuldeisers minder coulant worden en op den duur zelfs overgaan tot verhaalsacties of een faillissementsaanvraag. Op 4 juni 2020 heeft minister Dekker het voorontwerp van de Tijdelijke Betalingsuitstelwet 2020 ter consultatie voorgelegd. Deze wet heeft tot doel om het aantal faillissementen dat ontstaat door de coronacrisis te beperken. In dit artikel ga ik in op de hoofdlijnen van het voorontwerp.
Doel Tijdelijke Betalingsuitstelwet 2020
Het doel van de Tijdelijke Betalingsuitstelwet 2020 is om ondernemingen met liquiditeitsproblemen door de coronacrisis te behoeden voor vermijdbare faillissementen of verhaalsacties. Op deze manier wordt getracht om de economische schade door het coronavirus te beperken.
Inhoud en voorwaarden Tijdelijke Betalingsuitstelwet 2020
Kort samengevat, geeft de Tijdelijke Betalingsuitstelwet 2020 een ondernemer die wordt geconfronteerd met een faillissementsaanvraag of verhaalsacties de mogelijkheid om de rechtbank te verzoeken om een faillissementsaanvraag aan te houden of verhaalsacties te schorsen of op te heffen. Op die manier krijgt de ondernemer uitstel van betaling. De ondernemer heeft dan de gelegenheid om de bedrijfsvoering opnieuw op te starten nu de coronamaatregelen zijn (en waarschijnlijk nog verder worden) versoepeld.
Vereisten voor aanhouding faillissementsaanvraag
De rechtbank zal een verzoek tot aanhouding van een faillissementsaanvraag niet zo maar toewijzen. Voor toewijzing moet aan de volgende vereisten zijn voldaan:
- de ondernemer kan zijn betalingsverplichtingen tijdelijk niet voldoen vanwege een gebrek aan liquide middelen;
- deze liquiditeitsnood is hoofdzakelijk of uitsluitend ontstaan doordat de ondernemer zijn bedrijfsvoering niet (volledig) heeft kunnen voortzetten vanwege de overheidsmaatregelen in verband met het coronavirus;
- voor de afkondiging van de beperkende maatregelen was geen sprake van financiële problemen;
- het bedrijf van de ondernemer heeft verdiencapaciteit en toekomstperspectief;
- de schuldeiser die het faillissementsverzoek heeft ingediend, wordt met de aanhouding niet wezenlijk en onredelijk in zijn belangen geschaad.
Gevolgen van aanhouding faillissementsaanvraag
Het aanhouden van een faillissementsaanvraag heeft een aantal gevolgen. Ten eerste kan de ondernemer gedurende de aanhouding niet worden gedwongen om aan zijn bestaande betalingsverplichtingen tegenover de schuldeiser die het faillissement heeft aangevraagd te voldoen. De ondernemer krijgt in feite betalingsuitstel. Let op: dit betalingsuitstel geldt niet voor eventuele nieuwe schulden bij dezelfde schuldeiser en/of voor schulden van andere schuldeisers!
Verder geldt dat de schuldeiser gedurende de aanhouding van de faillissementsaanvraag niet kan overgaan tot beëindiging, opschorting of ontbinding van zijn overeenkomst(en) met de ondernemer.
Tot slot kan de ondernemer de rechtbank, bij toewijzing van het aanhoudingsverzoek, vragen om te bepalen dat de schuldeiser in kwestie zijn bevoegdheid tot uit uitwinnen van eventuele zekerheidsrechten niet kan uitoefenen zonder machtiging van de rechtbank.
Termijn van aanhouding faillissementsaanvraag
Een faillissementsaanvraag kan in eerste instantie maximaal twee maanden worden aangehouden. Op verzoek van de ondernemer kan de rechtbank deze termijn, na een nieuwe toetsing van de vereisten, maximaal twee keer verlengen voor een termijn van maximaal twee maanden.
Schorsing en opheffing van verhaalsacties
In sommige gevallen wordt de ondernemer niet geconfronteerd met een faillissementsaanvraag, maar met verhaalsacties van de schuldeiser zoals beslaglegging of executie van zekerheidsrechten. De ondernemer kan de voorzieningenrechter in dat geval verzoeken om opheffing van beslag of schorsing van de executie. Voor dit verzoek gelden dezelfde vereisten als voor een verzoek tot aanhouding van de faillissementsaanvraag.
Regeling geldt niet voor de Belastingdienst
Tot slot is relevant dat de regeling niet van toepassing is wanneer de Belastingdienst een faillissementsaanvraag doet of verhaalsacties onderneemt. De gedachte daarachter is dat de Belastingdienst zelf heeft voorzien in regelingen op basis waarvan ondernemers uitstel van betaling kunnen krijgen voor hun belastingschulden.
Wees alert met betalingen bij een dreigend faillissement!
Het is mogelijk dat het tijdelijke betalingsuitstel onvoldoende is om het tij te keren en dat het faillissement uiteindelijk alsnog wordt uitgesproken. De hoofdregel is dat de curator betalingen kan vernietigen die de schuldeiser heeft ontvangen terwijl hij wist van de faillissementsaanvraag. De Tijdelijke Betalingsuitstelwet 2020 kent een uitzondering op deze regel. Het is de bedoeling dat de ondernemer na de aanhouding van de faillissementsaanvraag zijn schulden kan blijven voldoen, zodat de schulden niet nog verder oplopen.
Dit neemt niet weg dat het bestuur van een onderneming waarvan het faillissement dreigt alert moet zijn bij het doen van betalingen. Het bestuur moet zich bij een dreigend faillissement namelijk richten op de belangen van de gezamenlijke schuldeisers. Een eventuele betaling aan één of meerdere specifieke schuldeisers in deze periode is mogelijk vernietigbaar of kan zelfs leiden tot bestuurdersaansprakelijkheid. Voor een uitgebreider overzicht van wat de bestuurder kan en mag doen bij een dreigend faillissement verwijs ik naar het artikel dat ik eerder over dit onderwerp schreef.
Afsluiting
De consultatieperiode van het voorontwerp van de Tijdelijke Betalingsuitstelwet 2020 is inmiddels geëindigd. De verwachting is dat de wet op korte termijn in werking treedt. In het voorontwerp is bepaald dat de wet op 1 oktober 2020 zal vervallen. Die datum kan telkens met twee maanden worden verlengd indien de situatie rondom het coronavirus daar aanleiding toe geeft. We houden u via onze website op de hoogte van de ontwikkelingen.
Voor vragen over dit artikel of voor juridisch advies op het gebied van insolventie en herstructurering, kunt u terecht bij Van Diepen van der Kroef Advocaten in Utrecht.
