Binnen de luchtvaartindustrie is het aerotoxisch syndroom al langere tijd bekend. Toch blijft deze niet-erkende ziekte onterecht onbelicht. Als je vaak vliegt kan je geconfronteerd worden met vage en vaak niet te plaatsen klachten zoals vermoeidheid en duizeligheid. Op den duur kunnen de klachten dusdanig toenemen dat het de overhand neemt en je niet meer goed kan functioneren. Binnen de luchtvaartindustrie kan het je zelfs je baan kosten. Lange tijd werd het verband tussen de klachten en het vliegen niet gelegd, maar daar lijkt verandering in te komen. Er wordt steeds meer onderzoek gedaan en meer (ex) werknemers in de luchtvaart stappen met hun verhaal naar buiten. Het is tijd voor erkenning. De weg naar een schadeactie ligt open.
Wat is het?
Het aerotoxisch syndroom is een verzamelnaam voor de langetermijneffecten op de gezondheid die worden veroorzaakt door het inademen van vervuilde cabinelucht in een vliegtuig. Het gaat hierbij voornamelijk om klachten zoals tintelingen, krampen, duizeligheid, geheugenverlies, hoofdpijn, misselijkheid, slapeloosheid, concentratieproblemen en vermoeidheid. De klachten kunnen na verloop van tijd afnemen, maar dat is afhankelijk van hoe snel het lichaam de giftige stoffen kan afbreken.
Het aerotoxisch syndroom kan optreden na het veelvoudig inademen van de giftige stof TCP (tricresylfosfaat). TCP behoort tot de organofosfaten die het zenuwstelsel aantasten. TCP zit onder andere in de smeerolie voor vliegtuigmotoren. Ondanks goede afdichting van de vliegtuigmotoren komt er altijd wel een kleine hoeveelheid TCP in de cockpit of cabine terecht, bijvoorbeeld via de airconditioning.
Met name frequent flyers, piloten en cabinepersoneel kunnen te maken krijgen met het aerotoxisch syndroom. Het is echter niet uitgesloten dat grondpersoneel ook te maken kan krijgen met het aerotoxisch syndroom.
Beroepsziekte?
Binnen de luchtvaartindustrie is het aerotoxisch syndroom een taboe . Er wordt niet of nauwelijks over gesproken. Dit terwijl het tot gevaarlijke situaties kan leiden. Niet alleen de eigen gezondheid van de crew is in het geding. Al vaker zijn vliegtuigen bijna neergestort, omdat piloten onwel zijn geworden in de cockpit. Daarnaast moet je als passagier in een noodsituatie kunnen rekenen op het cabinepersoneel. Steeds meer (ex-) piloten en cabinepersoneel komen met hun verhaal naar buiten. Allemaal zijn zij het slachtoffer van het aerotoxisch syndroom en heeft het sommige zelfs hun baan gekost. Zij blijven met lege handen achter, omdat het aerotoxisch syndroom (nog) niet als beroepsziekte wordt erkend. Er bestaat namelijk geen eenduidig antwoord op de vraag of de klachten worden veroorzaakt door het inademen van de giftige stoffen. Een ziekte of aandoening moet het gevolg zijn van een belasting die in de arbeid of arbeidsomstandigheden heeft plaatsgevonden om te kunnen worden aangemerkt als beroepsziekte.
Er wordt veel onderzoek gedaan naar het verband tussen de klachten en de blootstelling aan de giftige stoffen en of het aerotoxisch syndroom daarmee moet worden aangemerkt als een beroepsziekte. Er zijn al veelbelovende onderzoeken gedaan waaruit blijkt dat er een duidelijk causaal verband is tussen de symptomen, diagnosen en omgevingslucht.[1] Dit biedt perspectief. Een werkgever moet namelijk maatregelen nemen om zijn werknemers te beschermen tegen onder andere beroepsziekten. Als hij dat niet of onvoldoende heeft gedaan, is hij aansprakelijk voor de geleden schade.
Actie?
Een eerste stap om de erkenning voor het aerotoxisch syndroom in rechte af te dwingen is gezet. Een ex-stewardess van de KLM kon door haar klachten van het aerotoxisch syndroom haar werk niet langer uitvoeren. De werkweigering was voor de KLM een reden om haar te ontslaan. Ze had vervolgens geen recht op een uitkering en stapte daarom naar de (bestuurs)rechter. De Centrale Raad van Beroep gaf de ex-stewardess gedeeltelijk gelijk en aldus is zij de eerste ex-werknemer uit de luchtvaart die recht heeft op een WIA-uitkering op basis van gezondheidsklachten die volgens de ex-stewardess komen door de vervuilde cabinelucht. De Centrale Raad van Beroep heeft de oorzaak van de klachten in het midden gelaten.[2] Er is dus een opening voor de erkenning van het aerotoxisch syndroom.
Wat ons betreft is het tijd voor (grootschalige) actie. We willen graag het taboe omtrent het aerotoxisch syndroom doorbreken. Een schadeactie wegens gezondheidsschade ligt daarbij voor de hand. Bent u het slachtoffer van het areotoxisch syndroom en is het tijd voor erkenning? Schroom dan niet om vrijblijvend contact met ons op te nemen.
[1] Zie bijvoorbeeld Michaelis S, Burdon J and Howard CV. Aerotoxic syndrome: a new occupational disease? Public Health Panorama, Volume 3, Issue 2, 189-211.
[2] CRvB 29 april 2021, ECLI:NL:CRVB:2021:1015.
