Inleiding
De bekendste voorwaarden binnen bouwend Nederland zijn waarschijnlijk de UAV (Uniforme Administratieve Voorwaarden) en de UAV-GC (Uniforme Administratieve Voorwaarden voor Geïntegreerde Contractvormen)
Dit jaar is met de actualisatie van de UAV-GC (2025) weer een stap gezet in de modernisering van de voorwaarden die worden gebruikt bij geïntegreerde contractvormen. De vorige versie dateerde uit 2005 en was inmiddels wel toe aan een update.
De UAV-GC 2025 legt de verantwoordelijkheid voor zowel het ontwerp als de uitvoering bij de opdrachtnemer (Design & Construct). Dit staat in contrast met de UAV 2012, waarin de opdrachtgever een groot deel van het ontwerprisico draagt en de opdrachtnemer zich voornamelijk richt op de uitvoering (Construct).
Er bestaan echter meerdere contractvormen en -voorwaarden binnen de bouwsector die relevant kunnen zijn voor specifieke bouwprojecten. Hoewel opdrachtnemers, zoals (onder)aannemers, in de praktijk vaak weinig tot geen invloed hebben op de contractkeuze, is het wel van belang om de risico’s en verplichtingen te kennen voordat een contract wordt ondertekend.
Overzicht van enkele contractvormen
Naast de voorwaarden, zoals vastgelegd in de UAV 2012 en UAV-GC 2025, worden in de praktijk verschillende contractvormen gebruikt:
- DBFM(O)-contracten (Design, Build, Finance, Maintain en eventueel Operate): Vooral gebruikt bij grote infrastructuur- en overheidsprojecten. De opdrachtnemer is niet alleen verantwoordelijk voor de bouw, maar ook voor de financiering en het langdurige onderhoud.
- Internationale contracten: Denk aan de New Engineering Contract (NEC) en FIDIC-contracten, die vooral bij internationale projecten worden toegepast. De risicoverdeling en aansprakelijkheden verschillen per contract.
- Bouwteamovereenkomsten: Hierbij werken opdrachtgever en opdrachtnemer al in de ontwerpfase samen. Later volgt vaak een aparte uitvoeringsovereenkomst. Dit biedt flexibiliteit en maakt het mogelijk om gezamenlijk een uitvoeringsstrategie te bepalen. Deze samenwerkingsvorm wint in Nederland snel aan populariteit.
- Hybride contracten: In de praktijk worden soms verschillende contractvormen gecombineerd, waarbij standaardclausules uit diverse modellen worden gemixt. Dit kan tot onduidelijkheden en risico’s leiden, vooral als oudere NEC- of FIDIC-contracten in het voordeel van de opdrachtgever zijn aangepast.
Er zijn nog meer contractvormen, maar een volledig overzicht zou te ver voeren voor dit artikel.
Risico’s van contractkeuzes
In Nederland worden de UAV 2012 en UAV-GC 2025 als relatief evenwichtig beschouwd, omdat ze een gebalanceerde risicoverdeling beogen. Maar ook binnen deze voorwaarden zitten nuances en valkuilen.
Elke contractvorm brengt specifieke risico’s met zich mee. In complexe projecten worden regelmatig standaardcontracten voorgelegd waarin meerdere (internationale) contractvormen door elkaar lopen. Dit kan resulteren in een onevenwichtige risicoverdeling, waarbij de opdrachtnemer – vaak onbewust – vergaande aansprakelijkheden en extra kosten op zich neemt.
Het ondertekenen van een contract zonder grondige analyse kan dus grote financiële gevolgen hebben.
De keuze voor een contractvorm moet aansluiten bij het project. Bij complexe projecten kan een bouwteamovereenkomst bijvoorbeeld een betere optie zijn dan een geïntegreerd contract. Dit biedt in een vroeg stadium meer flexibiliteit en helpt risico’s beter beheersbaar te maken.
Tot slot
De keuze van de juiste contractvorm en bijbehorende voorwaarden is cruciaal voor elk bouwproject. De UAV 2012 en UAV-GC 2025 zijn relatief veilige keuzes, maar passen niet altijd bij de specifieke situatie. Internationale contractvormen en hybride contracten brengen meer risico’s met zich mee en vereisen een extra kritische juridische beoordeling. Door vooraf een grondige analyse te maken, kunnen onnodige en onverwachte claims zoveel mogelijk worden voorkomen.
Vragen over een contractkeuze of behoefte aan het laten beoordelen of opstellen van een contract? Neem dan contact op met Bas Labee (specialist bouw- en vastgoed, vestiging Utrecht) via b.labee@vandiepen.com of via 030 – 236 46 00.
