Volkswagen krijgt vanaf maandag 1.645 schadeclaims van gedupeerde aandeelhouders te verduren. Dat klinkt indrukwekkend, maar advocaat en Rechtsanwalt Axel Hagedorn denkt dat VW weinig hinder zal ondervinden van de massaclaims. Hij ziet parallellen met ING.
Het proces van de aandeelhouders tegen Volkswagen, het zogenaamde Musterverfahren, begint maandag bij het hof in Braunschweig. Het gaat om massaclaims voorkomend uit het dieselschandaal met gemanipuleerde software, waarover ik eerder heb geschreven.
Deze zaak kan mondiaal op grote mediale belangstelling rekenen omdat er inmiddels 1.645 individuele dagvaardingen aan dit modelproces ten grondslag liggen. De claim van de aandeelhouders bedraagt iets minder dan 4 miljard euro. Uiteindelijk gaat het om de vraag of Volkswagen haar aandeelhouders te laat heeft geïnformeerd over de manipulatie van de software en of de uiteindelijke publicatie omtrent de manipulatie door VW op 19 september 2015 te laat was.
Waar de massaclaims om draaien
Beursgenoteerde ondernemingen zijn verplicht koersgevoelige informatie onmiddellijk te publiceren, met zogenaamde ad hoc mededelingen om op die wijze de aandeelhouders over risico’s te informeren. Dit jaar is daarom ook de grootaandeelhouder van VW, Porsche SE, bij deze procedure betrokken. Porsche SE had volgens de eisers eveneens koersgevoelige informatie over de sjoemelsoftware eerder moeten publiceren. De procedure richt zich dus tegen twee partijen.
Volkswagen heeft blijkbaar ingebracht dat VW nog in augustus 2015 van een Amerikaans advocatenkantoor een risicoanalyse heeft ontvangen en daaruit zou blijken dat de potentiële boetes veel lager zouden zijn. Daarmee zou het volgens VW dus niet koersgevoelig zijn, omdat VW in 2014 al voldoende reserves in de jaarrekening had opgenomen voor garanties et cetera.
Onenigheid onder advocaten
Opvallend is dat de advocaten van diverse eisende partijen het al niet eens zijn over de vraag wanneer, althans op welk moment, iemand aandeelhouder moet zijn geweest van Volkswagen om überhaupt in aanmerking te komen voor de vergoeding van schade.
De concrete vraag die in dit kader bijvoorbeeld voorligt is of iemand aandeelhouder moet zijn geweest in de periode van 6 juni 2008 tot 17 september 2015, of slechts alleen na 3 september 2015 aandelen moet hebben gekocht, dan wel of iedereen in aanmerking komt die op 20 september 2015 aandelen van Volkswagen in bezit had.
Hoogte van de schade omstreden
Een andere belangrijke en omstreden kwestie is de (hoogte van de) schade. Immers, de schade kan bijvoorbeeld het verschil zijn tussen de koers op een bepaalde dag ten opzichte van de koers op 20 september 2015 na de publicatie, waarbij dan de vraag belangrijk wordt, welke dag maatgevend is.
Een andere optie is dat de koop van de aandelen wordt ontbonden en de aandeelhouder de koopprijs terug mag ontvangen. Dit vereist dat de aandeelhouder kan bewijzen dat hij de aandelen niet had gekocht als hij van de manipulatiesoftware op de hoogte was geweest.
Wanneer is de zaak verjaard?
Weer een ander aspect is de verjaringstermijn, omdat in de tussentijd de Duitse wetgeving is veranderd. Vroeger gold een verjaringstermijn voor deze zaken van één jaar en die is inmiddels verlengd tot de gewone verjaringstermijn van drie jaar. Als de drie-jaar-termijn van toepassing is, waarvan de meeste juristen uitgaan, bestaat voor de (voormalige) aandeelhouders van VW de mogelijkheid nog tot uiterlijk 31 december 2018 hun schadeclaim bij VW in te dienen.
Anders dan in Nederland is daarvoor niet een (stuitende) sommatiebrief voldoende, maar moet de desbetreffende aandeelhouder bij de rechtbank te Braunschweig tijdig een dagvaarding aanbrengen. Ik ga ervan uit dat er nagenoeg niemand meer van deze mogelijkheid gebruik zal maken, omdat de desbetreffende aandeelhouders al hun keuze hebben gemaakt.
Spannende maanden
De grote mediale belangstelling blijkt al uit het feit dat het hof te Braunschweig maar liefst 74 plaatsen voor de media ter beschikking heeft gesteld. Het hof heeft gedetailleerd aangegeven hoeveel plaatsen voor de diverse media ter beschikking staan. De dagbladen krijgen bijvoorbeeld twintig plaatsen, de publieke omroepen drie plaatsen, evenals als de privézenders. Voor radiostations geldt eenzelfde verdeling.
Daarnaast heeft het hof alle zittingsdagen tot 10 december 2018 al bepaald. De volgende drie maanden worden dus spannend welke informatie over deze manipulatie van dieselvoertuigen en de betrokken personen openbaar zal worden (gemaakt).
Naast dit Musterverfahren loopt trouwens bij het hof te Stuttgart nog een ander Musterverfahren tegen Porsche wegens dezelfde verwijten. Volgens persberichten zijn zeer vele procedures aanhangig met een gezamenlijke vordering die oploopt tot een bedrag van ongeveer 9 miljard euro.
Dieselgate heeft weinig consequenties voor VW
Men zou kunnen verwachten dat VW deze procedures zeer vervelend vindt, maar daarvan ga ik niet uit. Volkswagen heeft in 2017 een recordwinst geboekt van 11,4 miljard euro. Eigenlijk was de winst in 2017 2,5 miljoen hoger, maar die miljoenen zijn geboekt als verdere reserveringen voor de schadeclaims. En dat terwijl de reserveringen van voor het dieselschandaal inmiddels al 25 miljard euro bedragen. Van deze 25 miljard euro zijn reeds 17,5 miljard euro gebruikt.
Volkswagen kan daarom in alle rust afwachten wat de uitkomst is van de aanhangige en komende procedures. Behalve het vertrek van de CEO Martin Winterkorn heeft het dieselschandaal weinig consequenties gehad op bestuurlijk niveau. Wat de uitkomst van de procedures ook zal zijn, het heeft er alle schijn van dat verdere consequenties voor de bestuurders niet meer te verwachten zijn, behalve als het Duitse OM in actie komt, zoals het geval is bij Martin Winterkorn.
ING doet VW na
In die zin is de afgelopen week bekend gemaakte schikking tussen het OM en ING in Nederland ter hoogte van 775 miljoen euro wegens het faciliteren van witwassen zeer vergelijkbaar. Ook bij deze bank worden ondanks aan een dergelijk schandaal op bestuurlijk of toezichthoudend niveau geen consequenties verbonden.
En dit verbaast des te meer omdat CEO Ralph Hamers en de raad van commissarissen van ING een half jaar geleden nog vonden dat een salarisverhoging van 50% voor Ralph Hamers verdiend was omdat hij in de ‘eredivisie’ ging spelen. Voor de goede orde: Ralph Hamers is sinds mei 2013 lid van de raad van bestuur van ING en sinds 1 oktober 2013 CEO van ING. In die periode vond ook het faciliteren van witwaspraktijken plaats.
Een CEO en leden van de raad van commissarissen die weten dat er een procedure tegen de bank wegens het faciliteren van witwaspraktijken loopt en dan nog een salarisverhoging van 50% voor de CEO beargumenteren, excelleren niet op het hoogste niveau. Sterker, zij versterken het wantrouwen in de bancaire sector en zouden de eer aan zichzelf moeten houden. Daar zou ik pas respect voor opbrengen.
Deze column is geschreven voor Duitslandnieuws.nl door Axel Hagedorn, advocaat ondernemingsrecht en Duitse Rechtsanwalt bij Van Diepen Van der Kroef Advocaten in Amsterdam.
