Veel e-commerce ondernemers verkopen via Bol.com. De zakelijke verkoper moet van Bol echter garanderen dat zijn producten géén inbreuk maken op de intellectuele eigendomsrechten van anderen. Dat is niet zo makkelijk om te controleren. Wie toch een inbreukmakend product aanbiedt riskeert 50 beleidspunten, en zelfs sluiting. In dit artikel leg ik uit wat je daartegen kunt doen.
Wat zijn intellectuele eigendomsrechten?
Intellectuele eigendomsrechten beschermen de geestelijke schepping. Uitvinders, ontwerpers en artiesten steken vaak veel moeite in het bedenken van een product. Het is redelijk om hen voor die moeite te belonen. Daarom kan iemand met IE-rechten bepalen wie zijn schepping mag gebruiken. Zo kan een ontwerper een beroep doen op zijn modelrecht om te voorkomen dat iemand anders zijn product namaakt. Bol.com verkopers krijgen vaak te maken met de volgende IE-rechten:
- Merkrechten: Een merk is een teken dat wordt aangebracht op een product, zodat dit herkenbaar wordt en de klant de herkomst daarvan kan bepalen. Een merkrecht ontstaat door inschrijving daarvan in een merkenregister. Een merk wordt altijd ingeschreven voor een bepaalde productklasse (bijvoorbeeld: computers). De merkhouder kan anderen verbieden om producten uit te brengen met dezelfde of vergelijkbare tekens, als die tekens verwarring kunnen veroorzaken. Merken kunnen worden gevonden op: https://www.tmdn.org/tmview/welcome#/tmview.
- Model/designrechten: Modelrechten beschermen het uiterlijk van een product en designrechten beschermen het motief van (bijvoorbeeld) een stof). Deze rechten kunnen geregistreerd worden, maar er zijn ook ongeregistreerde modelrechten. De houder van een modelrecht kan anderen verbieden om producten met hetzelfde of een vergelijkbaar uiterlijk te verkopen. Daarbij wordt echter alleen gekeken naar de niet-technische elementen. De poten van een stoel vallen bijvoorbeeld niet onder het modelrecht, tenzij het een unieke vormgeving betreft (bijvoorbeeld de TripTrap stoel). Modellen kunnen worden gevonden op: https://www.tmdn.org/tmdsview-web/#/dsview.
- Auteursrechten: Auteursrechten beschermen artistieke scheppingen. Deze rechten ontstaan zodra een artiest iets artistieks maakt. Er is dus geen centraal register van auteursrechten. Auteursrechten kunnen bijvoorbeeld rusten op muziek, boeken, (personages in) videospellen of films, afbeeldingen of foto’s. De rechthebbende kan zich verzetten tegen openbaarmaking en vervoudiging van zijn schepping. Daaronder valt ook merchandise. Zo mag je bijvoorbeeld geen Harry Potter pop verkopen zonder toestemming van de auteursrechthebbende.
- Octrooien: Een octrooi beschermt een technische uitvinding. Het octrooi wordt verkregen door inschrijving in een register. Daar kijkt men of de uitvinding wel inventief en nieuw is. Als het octrooi verleend is, dan mag de uitvinder voor 25 jaar lang bepalen wie de uitvinding maakt. Octrooien gelden altijd voor een bepaald land en kunnen worden gevonden via: https://worldwide.espacenet.com/.
Het is niet toegestaan om producten te verkopen via Bol die inbreuk maken op intellectuele eigendomsrechten. Dat betekent dat de zakelijke verkoper zelf moet controleren of zijn assortiment mogelijk inbreuk maakt op IE-rechten. Dat is niet gemakkelijk, omdat het niet altijd duidelijk is óf een product daadwerkelijk inbreuk maakt. Het model- / auteurs- en merkrecht beschermt namelijk ook tegen vergelijkbare producten. Zo mag je ook geen ‘Hary Potter’ pop verkopen (met één r), maar een ‘hairy potter’ pop is weer een twijfelgeval. Merk- en modelrechten kunnen worden opgezocht in de registers, maar er is géén auteursrechtenregister. Het is bijna onmogelijk om uit te sluiten of een bepaald product inbreuk maakt op auteursrechten omdat er ook gelet moet worden auditieve- en visuele gelijkenissen.
De gevolgen van IE-inbreuk bij verkoop via Bol
Volgens de zakelijke gebruikersvoorwaarden garandeert de zakelijke verkoper dat zijn producten géén inbreuk maken op de intellectuele eigendomsrechten. Dat vormt een zogenaamde risico aansprakelijkheid: de verkoper draagt het risico dat zijn producten inbreuk maken. Het maakt dus niet uit of de verkoper de intentie had om inbreuk te maken,
Een rechthebbende kan bij Bol een notice & takedown (NTD) verzoek indienen. Als Bol zo’n verzoek ontvangt, stuurt zij de zakelijke verkoper een e-mail waarin zij om uitleg vraagt.
De verkoper heeft dan de mogelijkheid om aan te tonen dat hij wél gerechtigd is om het product te verkopen. Veel zakelijke gebruikers reageren met: excuses en beloftes om het product niet meer te verkopen of dat het product per ongeluk online stond en dat ze het product offline hebben gehaald of gebruiken het excuus; andere verkopen het ook etc. Dat is zinloos! Tenzij de verkoper kan aantonen dat er géén sprake is van een IE-inbreuk, zal Bol beleidspunten [URL: artikel beleidspunten follow] aftrekken.
Bol kan maar liefst 50 beleidspunten aftrekken voor een schending van eigendomsrechten. Voor imitatie kunnen zelfs 100 beleidspunten worden afgetrokken. Het is niet helemaal duidelijk waar precies de grens ligt tussen imitatie en een schending van eigendomsrechten. Ervaring leert wel dat Bol vrijwel altijd het maximale aantal beleidspunten aftrekt.
Tips om IE-inbreuk te voorkomen bij Bol verkoop
Je kunt niet geheel uitsluiten dat een product inbreuk maakt op intellectuele eigendomsrechten. Als je toch een inbreukmakend product verkoopt, lijkt dat een onmogelijke opgave voor de IE-ondernemer. Toch zijn er wel een aantal tips om het risico op een IE-inbreuk te minimaliseren:
- Koop bij Europese fabrikanten/groothandels: Als een product eenmaal met toestemming in Europa (let op: niet het VK) op de markt is gebracht, dan mag iedereen het vrij verkopen. Dat noemt men de uitputtingsregel [URL: Blog Bol uitputting]. Je moet dan wel een factuur van dat product kunnen overleggen.
- Is het product / naam / ontwerp bekend? Staat er bijvoorbeeld een bekend poppetje of foto op het product? Komt de naam bekend voor? Lijkt het wel erg veel op een bekend ontwerp? Dan is het beter dit product niet te verkopen.
- Pas op met producten die heel erg lijken op bestaande producten: Dat kan inbreuk op een modelrecht vormen. ‘Airpod-clonen’ zijn bijvoorbeeld heel erg populair, maar maken vaak inbreuk.
- Controleer namen/tekens op het product: Staat er een naam of teken op het product? Kijk even in het merkenregister of er merken geregistreerd zijn die (bijna) hetzelfde zijn.
- Google het product: Vaak staat op Google extra informatie over het product of de afbeelding die erop staat. Daaruit kun je ook afleiden of er mogelijk sprake is van een auteursrechteninbreuk
- Wordt het product al door iemand anders verkocht? Het is geen waterdichte test, maar als het product al door veel andere aanbieders verkocht wordt, is het risico op inbreuk kleiner.
- Bij twijfel niet inhalen: Als er ook maar een klein risico is dat zo’n product inbreuk maakt, biedt het product niet aan. De gevolgen van een IE-inbreuk zijn groot: 50 beleidspunten. Het is maar zeer zelden dat een product zo goed verkoopt dat het zo’n risico waard is.
- Beperk je assortiment: Hoe minder producten, hoe lager het risico op IE-inbreuk. Het is daarom verstandig om regelmatig producten die niet zo goed lopen uit het assortiment te schrappen. Het komt regelmatig voor dat een inbreuk ontstaat door een product dat nauwelijks of niet verkocht wordt. Dat is nogal zonde.
Wat kan een zakelijke verkoper doen als Bol een IE-inbreuk vaststelt?
Als Bol een IE-inbreuk vaststelt is het eigenlijk al te laat. De verkoper heeft maar één verweer; de IE-inbreuk betwisten. Alle andere verweren worden door Bol van de hand gewezen.
Gelukkig is het intellectueel eigendomsrecht genuanceerd en van uitleg afhankelijk. Er is dus vaak wel ruimte voor discussie. Als de zakelijke verkoper goede juridische argumenten heeft, dan is Bol vaak bereid om de beleidspuntenaftrek terug te draaien.
Juridische hulp bij beleidspuntenaftrek
Heeft Bol beleidspunten afgetrokken en komt u niet verder met de partnerservice? Stephan Mulders heeft veel verkooppartners bijgestaan in conflicten met Bol. Vul het formulier op deze pagina in, dan bekijkt hij uw casus vrijblijvend.
