Het antwoord is: ja. Powned had de camerabeelden van Hoes tijdens zijn date met ‘lok toyboy’ Robbie Hasselt, niet mogen uitzenden. Hoes kan zowel Powned als programmamakers Dominique Weesie en Rutger Castricum aanspreken, en ook Robbie Hasselt wegens zijn betrokkenheid bij de kwestie.
Voor Hoes is dit grotendeels mosterd na de maaltijd. Het kwaad is al geschied en Hoes zal zijn burgemeesterspost niet terugkrijgen. Desondanks hoop ik als jurist dat hij zijn zaak tegen Powned doorzet, al was het alleen maar om een punt te maken.
Onno-gate
De feiten van ‘Onno Gate part two’ zijn bekend: Maastrichtse burgemeester Onno Hoes wordt in de val gelokt door de 20-jarige Robbie Hasselt, met wie hij flirt via WhatsApp en vervolgens afspreekt in de kroeg. Hoes weet niet dat zijn date door PowNed op hem af is gestuurd met een verborgen camera op zak. De positie van Hoes is onhoudbaar als gevolg van de kwestie en onder druk van de gemeenteraad maakt hij op 12 december bekend af te treden als Burgemeester.
De advocaat die de zaak voor Onno Hoes behandelt, hoeft niet lang te zoeken naar rechtspraak in het voordeel van Hoes. In 2009 werd door Albert Verlinde en Onno Hoes (toen nog getrouwd) succesvol geprocedeerd tegen BNN in verband met het heimelijk afluisteren van gesprekken in de werkkamer van Albert Verlinde. Bij wijze van grap was door Sophie Hilbrand in de zomer van 2009 ‘het Gouden Oor’ uitgereikt aan Verlinde; een door BNN zelfbedachte onderscheiding voor de journalist die het beste ‘zijn oor te luisteren legde’. De trofee werd door Verlinde trots op de vensterbank van zijn werkkamer uitgestald, zonder te weten dat in de trofee afluisterapparatuur verstopt zat die door BNN op afstand werd bediend. Roddelkoning Verlinde kreeg daarmee van BNN lik op stuk, maar werd vervolgens door de rechtbank in het gelijk gesteld.
Aan de kaak stellen van roddeljournalistiek
Zowel het afluisteren zelf als de voorgenomen uitzending van de geluidsopnames was volgens de rechtbank Amsterdam onrechtmatig. Daarbij was doorslaggevend dat de opnames waren gemaakt zonder toestemming van Verlinde c.s. en niet werden gerechtvaardigd door een ernstige misstand die door BNN aan de kaak werd gesteld. Uitzending van de opnames was ook niet noodzakelijk voor het door BNN beoogde doel, te weten ‘het verkennen en aan de kaak stellen van de grenzen van de roddeljournalistiek.’ In kort geding werd aan BNN een verbod opgelegd.
Europese hof voor de rechten van de mens
Deze uitspraak in de zaak Verlinde/BNN is in lijn met rechtspraak van de Hoge Raad en het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) over het opnemen van gesprekken met verborgen apparatuur voor journalistieke doeleinden[1]. Bij botsing tussen het recht op vrijheid van meningsuiting enerzijds en het bescherming van de persoonlijke levenssfeer (artikel 8 EVRM) anderzijds, moet een afweging worden gemaakt, waarbij aan beide rechten evenveel belang toekomt. Welk grondrecht zwaarder weegt hangt af van de omstandigheden van het geval. Het zonder toestemming opnemen van een gesprek met verborgen apparatuur is een ernstige inbreuk op de privacy, maar kan gerechtvaardigd zijn als door het opnemen van de gesprekken een ernstige misstand kan worden blootgelegd en de journalist geen andere (minder vergaande) middelen ter beschikking stonden om deze misstand aan de kaak te stellen. Wanneer aan die criteria niet is voldaan, slaat de weegschaal door in het voordeel van het recht op privacy.
Onno Hoes versus Powned
De casus Onno Hoes versus Powned is daarmee juridisch een schot voor open doel. Een ernstige misstand die de opnames rechtvaardigt, heb ik ook na drie keer afspelen van het filmpje van Powned niet kunnen ontdekken. Ofschoon publieke personen meer moeten dulden dan onbekende Nederlanders, geldt ook voor burgemeesters dat zij recht hebben op een privéleven.
Dat Hoes (inmiddels vrijgezel) een date heeft met een 20-jarige man waarbij wordt gezinspeeld op slaapkameractiviteiten, kan moeilijk een misstand worden genoemd, tenzij Powned van mening is dat een vrijgezelle burgemeester celibatair zou moeten leven. Rutger Castricum doet als studiecommentator nog een zwakke poging de uitzending te rechtvaardigen met de stelling dat Hoes de ‘democratie niet serieus neemt’, omdat hij zich laatdunkend over de gemeenteraad zou hebben uitgelaten. In feite gaat het dan alleen om de uitlating van Hoes dat de raad weinig begrip heeft voor zijn privéleven en dat hij de chats met Hasselt daarom liever privé houdt. Ook dat kan moeilijk een misstand worden genoemd.
Belastingbetaler draait op voor kosten
Bovendien vraag ik me af of het niet juist Powned is die schade heeft toegebracht aan de democratie door het uitzenden van uiterst dubieuze opnames waarmee moedwillig de val van Hoes is veroorzaakt. Maastricht zal voortijdig een procedure moeten starten voor de benoeming van een burgemeester met alle bureaucratische rompslomp die daarmee gepaard gaat, terwijl met de inhoudelijke kwaliteiten van Hoes als burgemeester bij mijn weten niets mis is. Bovendien zal Powned hoge kosten moeten maken in verband met de rechtszaak die waarschijnlijk door Hoes wordt aangespannen. Aangezien Powned een publieke omroep is, draait de belastingbetaler voor deze kosten op.
De vraag is wat Onno Hoes zelf nog kan doen om de schade te beperken, behalve onderduiken in een ver land in de hoop dat de storm overwaait. Het aanspannen van een zaak tegen Powned zal mogelijk enige genoegdoening geven. Powned zal dan waarschijnlijk veroordeeld worden de beelden van de website te halen en de opnames af te geven of te vernietigen.
Schadevergoeding
Hoes kan daarnaast aanspraak maken op schadevergoeding in een bodemprocedure. Hoes lijkt goede argumenten te hebben om naast reputatieschade ook schade in de vorm inkomensderving te vorderen. Hoes heeft immers zijn baan als burgemeester moeten opgeven als direct gevolg van de onrechtmatige uitzending door Powned. Het wachtgeld waarop hij de komende twee jaar recht heeft, is in het eerste jaar 80% en in het tweede jaar 70% van zijn huidige inkomen. De schade neemt toe, wanneer blijkt dat hij ook daarna moeilijk een functie kan vinden met een vergelijkbaar inkomensniveau als gevolg van de reputatieschade die door de Powned-uitzending is aangericht.
Dit artikel is geschreven door de sectie Mediarecht van de Amsterdamse vestiging van Van Diepen Van der Kroef Advocaten.
16 december 2014
[1] Zie o.a. Hoge Raad, 5 oktober 2012, NJ 2012/571 (Koos H./Endemol Peter R. de Vries) en EHRM 7 februari 2012, zaaknr. 39954/08 (Axel Springer/BRD); zaaknrs. 40660/08 en 60641/08 (Von Hannover c.s./BRD).
