fallback-bg-light

‘Boeman’ Schäuble verdient juist alle lof

1 september 2015

‘Boeman’ Schäuble verdient juist alle lof

Voor velen is de Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble de man die Griekenland uit de eurozone had willen zetten. In de media werd Schäuble afgeschilderd als een soort dictator die Griekenland zijn soevereiniteit heeft ontnomen en een Duits Europa voorstaat. Maar wie hem iets beter kent weet dat hij een Europeaan in hart en nieren is.

Ook de bekende Duitse filosoof Jürgen Habermas was één van de critici van Schäuble. Maar wie Schäuble en zijn harde onderhandelingsstrategie wil begrijpen, moet zijn overtuiging van het Europese project als uitgangspunt zien. Dan wordt duidelijk dat Schäuble in plaats van een lading kritiek juist alle lof verdient.

Schäuble hield Grieken spiegel voor

Natuurlijk zijn dit geen makkelijke onderhandelingen geweest. Toen de Griekse premier Alexis Tsipras het referendum uit de hoed toverde met een negatief stemadvies, was de Grexit dichterbij dan nooit tevoren.

Het is Schäuble’s verdienste dat hij de Grexit bespreekbaar heeft gemaakt. Hij heeft de Grieken een spiegel en de consequenties van een Grexit voorgehouden. Daarvoor was het een taboe. Door de consequenties van een Grexit op papier te zetten, werd het Griekenland voor het eerst duidelijk dat een Grexit daadwerkelijk tot de opties behoorde. Ik ben ervan overtuigd dat de Grieken tot dat moment er van uit gingen dat de eurozone altijd mee zou gaan aangezien dat de afgelopen jaren ook is gebeurd.

Twee kanten

Onlangs was ik op vakantie in Griekenland. Als je door Athene loopt, is het achterstallig onderhoud overal zichtbaar, het land is eigenlijk te duur, het systeem te bureaucratisch, belastingen worden niet geïnd en iedereen kan de betonnen huizen bewonderen die niet afgebouwd zijn. Milieuvervuiling is aan de orde van de dag en op de eilanden valt af en toe de stroom weg. Het is tevens bekend dat afvalcentrales nagenoeg niet bestaan en zeker niet op de eilanden. Dat is de ene kant.

Als je boven bij de Akropolis staat en beneden Athene ziet liggen en je het cultureel erfgoed van Griekenland overal terug kan zien, kan je niet anders dan constateren dat Griekenland bij Europa hoort. Sterker nog: de Griekse cultuur is het fundament van ons cultureel erfgoed en onze beschaving. Dat is één van de redenen waarom een Grexit onacceptabel is. Een andere is de geopolitieke positie van Griekenland. Wat een Grexit kan betekenen, is nu bijvoorbeeld alleen al aan te zien aan de hand van de vluchtelingenstromen via Turkije.

Harde onderhandeling was nodig

Schäuble wist dat een derde steunpakket voor Griekenland alleen goedgekeurd zou worden door de Eurogroep als relatief zeker zou zijn gesteld dat deze keer daadwerkelijk hervormingen zouden plaatsvinden. Als Schäuble niet keihard had onderhandeld, was deze toestemming er nooit gekomen en was de weerstand ook in het Duitse parlement vele malen groter geweest. De Finnen hadden al bij het tweede steunpakket voor Griekenland in 2012 geëist dat er garanties moesten komen.

Natuurlijk is 50 miljard aan Griekse zekerheden niet realistisch, maar hoe had het anders gemoeten? En het tafelzilver van Duitsland, en trouwens ook Nederland, is ook al eens eerder verkocht om gaten in de huishouding te dekken.

Burger is de dupe van corruptie

Het verwijt dat Griekenland te veel van haar soevereiniteit moest inleveren gaat niet op. Over welke soevereiniteit hebben wij het? Een staat die sterke oligarchische trekken kent, waar corruptie een groot probleem vormt en waar over vele jaren met wisselende regimes het oligarchische principe in stand is gebleven zonder enige hervormingen. Deze rekening betaalt de gewone burger. Een Grexit zou deze situatie in stand houden waar de burger de dupe van is.

De critici vergeten vaak te vermelden dat de gewone burger in Griekenland ook bij een Grexit zwaar achteruit gaat. De hervormingen in Griekenland moeten sowieso gebeuren, met of zonder Grexit.

Signaal

Ook in Nederland is de kritiek op Schäuble vaak geuit, terwijl de Grexit-stemming juist in Nederland sterk vertegenwoordigd is. Dat zelfs de CDA puur uit electorale overwegingen voor een Grexit pleit en een Europese visie loslaat, maakt het des te duidelijker dat Schäuble geen andere optie had dan strak te onderhandelen om een vertrek van Griekenland uit de Eurozone te voorkomen. En tegelijkertijd heeft hij een signaal afgegeven dat iedereen zich aan de regels dient te houden want dit is een belangrijk aspect om landen als Frankrijk en Italië tot een zuivere huishouding te stimuleren.

Het blijft spannend in hoeverre Griekenland de hervormingen echt gaat doorvoeren, maar Schäuble heeft in ieder geval alles gedaan om het Europese project gestalte en een toekomst te geven. En ik ben er van overtuigd dat met de steun van Duitsland ook de afboekingen op de Griekse schulden komen zodra hervormingen daadwerkelijk in de praktijk hebben plaatsgevonden.

Deze column is geschreven voor Duitslandnieuws.nl door Axel Hagedorn, advocaat ondernemingsrecht en Duitse Rechtsanwalt bij Van Diepen Van der Kroef Advocaten in Amsterdam.

Vestigingen