Wat doe je als een Duitse officier van justitie een nietje door je Nederlandse plastic rijbewijs wil doen, of er een stempel op wil zetten? Wanneer je daarnaar luistert, ga je in tegen de Nederlandse wet die zegt dat er niets aan het rijbewijs mag worden veranderd. Advocaat Axel Hagedorn vertelt over een waargebeurd kafkaësk gevecht met de Duitse bureaucratie.
Stel, u bent op een feest in Duitsland geweest en heeft een borreltje te veel genuttigd. Tegen beter weten stapt u in uw auto en rijdt terug naar uw hotel. Onderweg gebeurt het onvermijdelijke: een politiecontrole. Uw auto moet aan de kant, de politie neemt u mee en wat blijkt: uw alcoholpromillage ligt ver boven de toegestane grens van 0,5 promille.
Er volgt een strafzaak in Duitsland en u wordt veroordeeld tot een geldboete van enkele duizenden euro’s en uw rijbewijs wordt onttrokken voor een periode van 9 maanden. Niets bijzonders, een normale gang van zaken voor wie te veel drinkt en toch achter het stuur kruipt. Maar waar daarna volgde is echter wat minder vanzelfsprekend. Het was voor iemand zelfs de reden om ons kantoor in te schakelen.
Brief van Duitse officier van justitie
De desbetreffende cliënt die het voorgaande was overkomen keerde terug in Nederland, betaalde zijn boete en wist dat hij tot eind 2015 niet in Duitsland mocht rijden. Op een dag ontving hij echter een brief van de Duitse officier van justitie met het verzoek zijn rijbewijs op te sturen.
Onze cliënt werd op het feit gewezen dat hij tot het einde van het jaar niet in Duitsland mocht rijden en dat hij volgens de Duitse wet eerst nog een vernieuwde toelating en vergunning van zijn rijbewijs voor Duitsland moest ontvangen. Indien hij zich hier niet aan zou houden, zou onze cliënt in Duitsland weer een strafbaar feit begaan. De officier van justitie wilde hiervan een officiële aantekening maken in het rijbewijs van onze cliënt.
Bang om rijbewijs lang kwijt te zijn
U begrijpt dat onze cliënt hier even van schrok. Het rijverbod gold enkel in Duitsland, hij vreesde dat hij zijn rijbewijs hierdoor lang kwijt zou zijn. Ondanks de toezegging van het Duitse OM dat het snel afgehandeld zou worden.
Als ondernemer was hij immers afhankelijk van zijn rijbewijs om in Nederland zijn dagelijkse werk te kunnen uitvoeren. Hij twijfelde er aan of hij aan het verzoek van het Duitse OM moest voldoen en welke consequenties het zou hebben als hij zijn rijbewijs niet zou opsturen.
Kafkaëske correspondentie
Wat volgde is een bijna kafkaëske correspondentie met de Duitse officier van justitie. In Duitsland is wettelijk vastgelegd dat de ontneming van het rijbewijs moet worden ‘vermerkt’, dat wil zeggen, er komt een soort aantekening op het rijbewijs. Hoe deze aantekening er uit zou moeten zien, bleef een raadsel.
U vraagt zich natuurlijk af, hoe de Duitse overheid dit op het Nederlandse plastic kleine roze rijbewijs wil doen. Krijgt u een papiertje dat op het pasje wordt geniet, of komt er een grote onuitwisbare stempel op? En stel, in alle 27 andere landen van de EU wordt u het rijbewijs ontnomen, moet u dan met uw geplastificeerde rijbewijs en de 27 aangehechte velletjes papier rondrijden of wordt deze geheel ‘ondergestempeld’ waardoor het rijbewijs niet meer leesbaar is? Ik vond het vreemd.
Straf in je rijbewijs
Daarnaast wordt in Nederland een rijbewijs vaak als identiteitskaart gebruikt. Vervelend als dan iedereen mag lezen dat je een straf in Duitsland hebt. Stel je voor dat ze dit ook met paspoorten zouden doen: ‘pas op, deze persoon heeft een strafblad als winkeldief’. Hier kwam het verzoek van het Duitse OM in het kort wel op neer.
En mag de Duitse overheid zomaar veranderingen op een Nederlands rijbewijs aanbrengen? Daar heb je Europese regels voor nodig en die zijn er niet. Onze reactie namens de cliënt aan het Duitse OM wees uiteraard op al deze perikelen. Maar de officier van justitie volhardde. Wet is wet.
Duits OM roept op tot strafbaar feit
Blijkbaar heeft het Duitse OM nooit op de zijkant van een Nederlands rijbewijs gekeken. Daar staat in heel kleine letters en bijna onleesbaar: “Rijkseigendom. Het onbevoegd aanbrengen van wijzigingen in dit rijbewijs maakt dit bewijs ongeldig. © Staat der Nederlanden Auteursrecht voorbehouden”. De officier van justitie moest er aldus op gewezen worden dat hij mijn cliënt opriep om een strafbaar feit te begaan: medewerking aan de vervalsing, respectievelijk vernietiging, van een Nederlands staatsdocument.
Het Duitse OM had er ook geen rekening mee gehouden dat volgens het Duitse recht kan worden afgezien van een dergelijke aantekening op het rijbewijs in gevallen waar de aantekening op een rijbewijs niet mogelijk is. Wat nu dus feitelijk het geval was.
Marco Reus
Daarnaast probeerde ik de Duitse officier van justitie ervan te overtuigen dat het belang van het Duitse OM er alleen in bestond om voor het geval dat er een controle zou plaatsvinden, de ‘dader’ makkelijker te pakken is. Maar, iemand die nog nooit een rijbewijs heeft gehad en met een auto in Duitsland rijdt, heeft ook geen aantekening op zijn niet-bestaande rijbewijs.
De bekende Duitse voetballer en international Marco Reus van Borussia Dortmund heeft dit een aantal jaren kunnen volhouden en is daarvoor kort geleden zwaar bestraft. Wat is dus de meerwaarde van een aantekening op het rijbewijs, die in een voorkomend geval waarschijnlijk niet eens wordt getoond door de (zwart)rijder?
Bureaucratische hobbels
Kortom: de juiste gang van zaken zou zijn om bij de Nederlandse autoriteit, in dit geval de RDW, een verzoek in te dienen om een dergelijke aantekening op het rijbewijs aan te mogen brengen. Dit was dan ook ons voorstel. Mijn vermoeden dat daarmee het probleem zou zijn opgelost, ligt voor de hand. De RDW snapt immers ook dat een aantekening op een plastic rijbewijs onzin is.
Onze cliënt heeft dan ook tot op heden niets meer vernomen. Dat neemt niet weg dat het wel degelijk aan te raden is om de overige verplichtingen na te komen en wel opnieuw een rijbewijs in Duitsland aan te vragen. Dit is handig wanneer u in Duitsland wilt rijden, bijvoorbeeld op weg naar uw skivakantie of voor werk. In dat geval dient u nog een aantal bureaucratische hobbels te nemen.
Deze column is geschreven voor Duitslandnieuws.nl door Axel Hagedorn, advocaat ondernemingsrecht en Duitse Rechtsanwalt bij Van Diepen Van der Kroef Advocaten in Amsterdam.
