De woningbouw in Nederland staat onder druk. Niet alleen door hoge rente en stijgende kosten, maar ook door een wirwar aan regels en lokale eisen. De onlangs ingevoerde Omgevingswet moest daar verandering in brengen, maar heeft de praktijk vooralsnog niet eenvoudiger gemaakt. Gebrekkige implementatie, onduidelijke procedures en uiteenlopende interpretaties leiden tot vertraging en onzekerheid bij bouwprojecten.
Om daarin verandering te brengen, presenteerde de adviesgroep STOER (Schrappen Tegenstrijdige en Overbodige Eisen en Regelgeving) in april 2025 zestig voorstellen voor eenvoudiger, sneller en goedkoper bouwen. Minister Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) heeft aangegeven een groot deel van deze aanbevelingen over te nemen.
Wat verandert er concreet?
In haar Kamerbrief van 23 juni 2025 kondigde de minister onder meer de volgende maatregelen aan:
- Versoepeling van technische bouwvoorschriften:
Minimale plafondhoogtes en deurmaten gaan omlaag; steilere trappen en ruimere geluidsnormen worden toegestaan. Dit moet bouwen goedkoper en efficiënter maken, vooral bij seriematige woningbouw. - Einde aan bovenwettelijke gemeentelijke eisen:
Gemeenten mogen geen aanvullende technische eisen meer opleggen bovenop het landelijke Bouwbesluit (Bbl). De minister roept ontwikkelaars op om overtredingen te melden via een meldpunt. - Milieuprestatie-eis (MPG) blijft voorlopig gelijk:
De eerder voorgenomen aanscherping van de MPG wordt uitgesteld. De focus verschuift naar Europese CO₂-normen over de volledige levensduur van gebouwen (Whole Life Carbon). - Snellere en voorspelbaardere procedures:
Gemeenten worden aangespoord om welstandstoetsen en bezwaarprocedures vlotter af te handelen, en meer gebruik te maken van modelovereenkomsten bij grondbeleid.
Wat merkt de praktijk daar nu van?
Op korte termijn zijn de directe effecten beperkt: veel wijzigingen moeten nog wettelijk worden vastgelegd. Toch verandert de houding van de rijksoverheid duidelijk. Er komt meer nadruk op landelijke uniformiteit en minder ruimte voor lokale afwijkingen. Dat biedt aanknopingspunten voor ontwikkelaars en bouwers om in lopende projecten kritisch te kijken naar gemeentelijke eisen.
Praktische impact voor de bouwsector
- Lagere bouwkosten bij kleinere woningen:
Dankzij de versoepelde technische eisen kunnen ontwikkelaars binnenstedelijke projecten financieel beter rondrekenen. - Strakker toezicht op welstand en contractvoorwaarden:
Gemeenten die extra eisen stellen via welstandsnota’s of anterieure overeenkomsten kunnen daar nu actiever op worden aangesproken. - Procedures sneller doorlopen:
Bezwaarprocedures en vergunningverlening moeten sneller kunnen verlopen als gemeenten beschikbare wettelijke middelen efficiënter inzetten.
Kritische kanttekeningen
Hoewel de inzet positief is, zijn de maatregelen nog geen wondermiddel. Veel knelpunten – zoals stikstofproblematiek, hoge grondprijzen en capaciteitsgebrek bij overheden – blijven buiten beschouwing. Bovendien moeten gemeenten wel meebewegen, en dat vraagt tijd en aanpassing. De bal ligt dus niet alleen bij de landelijke overheid, maar ook bij decentrale overheden én marktpartijen.
Conclusie
De koerswijziging van minister Keijzer is een belangrijke stap: de bouwregelgeving moet weer uitvoerbaar worden. De aangekondigde maatregelen geven richting en openen ruimte voor kostenreductie, standaardisatie en snellere procedures.
De regelreductie is nog geen revolutie, maar kan – mits goed doorgevoerd – wel degelijk bijdragen aan het vlottrekken van woningbouw in Nederland.
Dit is een artikel van mr. Sander Hartog, advocaat en partner bij Van Diepen Van der Kroef Advocaten, vestiging Alkmaar. Heeft u vragen over dit onderwerp of wenst u nadere toelichting, neem dan gerust contact op via telefoonnummer 072 – 512 13 00 of via email s.hartog@vandiepen.com.
