De zomer is alweer begonnen. Althans, meteorologisch gezien dan. Het is dé periode waarin menig Nederlander op vakantie gaat. Maar hoe zit het eigenlijk met vakantiedagen? Mag een werkgever de werknemers verplichten om in de zomer vakantie op te nemen? Of dat juist verbieden? En als een werknemer geen vakantie wil opnemen, moet de werkgever de vakantiedagen dan gewoon uitbetalen?
Wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen
Het is van belang om het onderscheid te maken tussen de wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen omdat er verschillende regels zijn voor beide soorten vakantiedagen.
Het aantal wettelijke vakantiedagen bedraagt 4 maal de arbeidsduur per week. Iemand die bijvoorbeeld 40 uur per week werkt heeft dan ook recht op (4 x 40 = 160 uur). Dat is 20 wettelijke vakantiedagen per jaar. Krijgt een werknemer meer vakantiedagen dan de wettelijke, dan worden deze vakantiedagen bovenwettelijk genoemd.
Verval en verjaring
Wettelijke vakantiedagen blijven na het jaar van ontstaan maar 6 maanden geldig en bovenwettelijke vakantiedagen 5 jaren, tenzij werkgever en werknemer een langere termijn hebben afgesproken. Korter is niet mogelijk.
Wettelijke vakantiedagen die in 2017 zijn opgebouwd moeten dus vóór 1 juli 2018 zijn opgenomen. Gebeurt dit niet, dan vervallen deze dagen en kunnen werknemers ze niet meer opnemen. Bovenwettelijke vakantiedagen die in 2017 zijn opgebouwd verjaren op 31 december 2022.
Indien een werknemer redelijkerwijs niet in staat is geweest om zijn vakantie op te nemen dan geldt overigens een uitzondering op bovenstaande termijnen.
Wanneer opnemen?
Het uitgangspunt is dat de werknemer bepaalt wanneer hij zijn vakantiedagen opneemt. Hij moet zijn vakantiewensen schriftelijk aan zijn werkgever kenbaar te maken. Vervolgens heeft de werkgever twee weken de tijd om hier schriftelijk bezwaar tegen te maken. Dit bezwaar moet wel bestaan uit een gewichtige reden. Zo’n reden kan bijvoorbeeld liggen in de bedrijfsvoering die met de vakantie van de werknemer in gevaar komt. Daarnaast moet de werkgever aantonen dat in dat geval zijn belang boven dat van de werknemer gaat. Als alle werknemer ineens op hetzelfde moment vakantie willen opnemen, waardoor het bedrijf in feite ongewenst stil komt te liggen, dan kan dat een reden zijn voor een werkgever om niet akkoord te gaan met de vakantiewensen van een werknemer. Indien de werkgever niet (op tijd) reageert op het voorstel van werknemer, is de vakantie in principe vastgesteld zoals door de werknemer kenbaar is gemaakt.
De werkgever mag ook verplichte vrije dagen aanwijzen, maar deze mogelijkheid moet dan wel in de cao of arbeidsovereenkomst zijn overeengekomen. In sommige sectoren (bijvoorbeeld de bouw of in het onderwijs) kan dit namelijk van belang zijn omdat de onderneming in bepaalde periodes de deuren sluit.
Uitbetalen vakantiedagen
Wettelijke vakantiedagen mogen in principe niet worden uitbetaald. Een uitzondering hierop is bij het einde van het dienstverband. Als een werknemer bij het einde van zijn dienstverband nog wettelijke vakantiedagen over heeft dan moeten deze bij de eindafrekening uitbetaald te worden.
Bovenwettelijke vakantiedagen mogen op verzoek van werknemer altijd uitbetaald worden. De werkgever mag een werknemer niet verplichten om zijn bovenwettelijke vakantiedagen op te nemen en hij mag ook niet zelf besluiten om de bovenwettelijke vakantiedagen uit te betalen. Dit moet altijd in overleg met de werknemer gebeuren en alleen als de werknemer akkoord gaat.
Conclusie
U mag als werkgever dus niet uw werknemers verplichten om in de zomer vakantie op te nemen, maar slechts als hierover al afspraken zijn gemaakt in de arbeidsovereenkomst of cao. Als een werknemer zelf wil bepalen wanneer hij vakantie opneemt dan kan dat in feite ook, tenzij u als werkgever hele goede redenen hebt om dat te verbieden. Tot slot geldt dat (behalve bij het einde van het dienstverband) de wettelijke vakantiedagen niet en de bovenwettelijke vakantiedag wél op verzoek van de werknemer uitbetaald mogen worden.
Mocht u concreet advies nodig hebben over de regels die gelden bij vakantiedagen, neem dan gerust contact op met onze sectie Arbeidsrecht. Ook voor andere arbeidsrecht gerelateerde vragen kunt u contact met onze Arbeidsrecht advocaten.
Zie ook onze andere blogs over interessante arbeidsrechtelijke vraagstukken, waaronder:
De billijke vergoeding bij ontslag, dus toch een vergoeding op maat?
Vakantiedagen bij zieke werknemer
E-mail en internetgebruik op de werkvloer
Drie tips bij einde arbeidsovereenkomst!
Ontslag wegens disfunctioneren
Zwaarder drukken van het concurrentiebeding – ingrijpende functiewijziging
Studiekostenbeding; terugbetaling van de studiekosten
