Ons kantoor heeft een koper bijgestaan die een Volkswagen T1-bus heeft gekocht uit 1962, die binnen een week na de aflevering met pech langs de weg is gestrand. Na onderzoek bleek de bus in een gevaarlijke staat te verkeren. De verkoper weigerde na een ingebrekestelling om de bus te herstellen. Om die reden is de koop ontbonden en heeft de kantonrechter in Alkmaar uiteindelijk bepaald dat het aankoopbedrag terugbetaald moet worden en dat ook de bijkomende kosten voor rekening van de verkoper zijn. De zaak is uitgelicht op de website Automotive-online.nl, in de Telegraaf en het Noordhollands Dagblad. Wat de rechten zijn van een koper die een tweedehands auto met gebreken koopt en waar de koper op moet letten als hij bij de verkoper reclameert, zal ik in dit artikel bespreken.
De hoofdregel
De hoofdregel bij het kopen van goederen is dat het gekochte de eigenschappen moet bezitten die voor normaal gebruik ervan nodig zijn. Op de koper rust een plicht om onderzoek te doen of het gekochte aan zijn verwachtingen voldoet. Bij de koop van auto’s is dit niet anders. In de praktijk maken veel autokopers een proefrit voordat zij overgaan tot koop. Wat de koper mag verwachten hangt daarnaast af van de prijs, de afspraken tussen partijen, van de verkoper (is het particulier, een handelaar, of een specialist), en van hetgeen er in de advertentie staat.
Voor een occasion geldt op grond van deze hoofdregel, dat deze veilig moet zijn, tenzij een gebrek makkelijk is te ontdekken en te herstellen óf wanneer de koper het risico van een bepaald gebrek heeft geaccepteerd. Als een koper een onveilige of gebrekkige auto heeft gekocht, dan hoort de verkoper eerst de kans te krijgen om het gebrek te repareren of om de auto te vervangen. Doet de verkoper dat niet of niet goed, dan kan een koper de overeenkomst ontbinden. Ontbinden houdt in dat een overeenkomst ongedaan gemaakt moet worden. Tot het moment van de ontbinding zijn partijen namelijk gebonden aan de verplichtingen die op basis van de overeenkomst tussen partijen gelden. Bij een koop van een auto, moet de koper de koopprijs betalen, en moet de verkoper een goede auto leveren.
Na ontbinding moet de verkoper gelet op het ongedaan maken van de overeenkomst, de auto terugnemen en het aankoopbedrag plus eventuele schadevergoeding betalen. Werkt de verkoper niet mee, dan is het mogelijk om hierover een gerechtelijke procedure op te starten. Let op: Ontbinden is niet zonder risico’s. In de regel moet een verkoper namelijk eerst in gebreke zijn gesteld om over te gaan tot herstel of vervanging, voordat kan worden ontbonden. Over dit thema gaat een eerder blog van mijn hand: “Ontbinden van een overeenkomst: Betekent niet goed, ook altijd geld terug?” Het is handig om juridische hulp in te schakelen voorafgaand aan de keuze om te ontbinden. Als een ontbinding eenmaal is ingeroepen, dan is dat niet zomaar terug te draaien.
Wat als er aanpassingen zijn gedaan?
Als er aanpassingen aan de auto zijn gedaan en de koop wordt ontbonden, dan moet de auto nog steeds worden teruggegeven aan de verkoper. De verkoper moet voor die aanpassingen dan wel een vergoeding betalen.
Hoe dit in de praktijk werkt, blijkt uit de uitspraak van de kantonrechter in Alkmaar van 19 oktober 2022, die in de inleiding van dit artikel is besproken. De koper had een Volkswagen T1-bus gekocht om deze te gebruiken als camper. De bus werd geïmporteerd uit Brazilië en toen deze aankwam in Nederland bleek dat deze in een slechtere staat verkeerde, dan partijen hadden verwacht. De autoverkoper zou dit oplossen en ondertussen kon de koper van de bus alvast werkzaamheden aan de bus verrichten. Nadat het camperinterieur ingebouwd was, en de bus gerepareerd zou zijn, kon er met de Volkswagenbus gereden worden. De bus kwam echter binnen een week al stil te staan en bleek toen in een gevaarlijke staat te verkeren. De verkoper heeft (ook na daartoe gesommeerd te zijn) geweigerd de gebreken te herstellen en toen is de koopovereenkomst ontbonden.
Vanwege de ontbinding heeft de koper volgens de kantonrechter recht op: teruggave van de koopsom (€ 19.500,–), onderzoeks- en inspectiekosten (€ 1.073,09), stallingskosten (€ 464,96), reparatiekosten en kosten voor werkzaamheden aan bus waaronder voor aanpassingen, verbeteringen en onderhoud (€ 7.051,56). De koper heeft deze kosten gemaakt omdat hij in de veronderstelling was dat aan hem een goede bus werd geleverd, en anderzijds zien veel van de kosten op noodzakelijke werkzaamheden om gebreken aan de bus weg te nemen. Zoals gebruikelijk moet de verkoper ook de proceskosten en een deel van de advocaatkosten van de koper betalen.
De koper heeft ook nog een vergoeding gevorderd vanwege het missen van een vakantie en vanwege de vrije tijd (200 uur) die besteed is aan het opknappen van de bus. De kantonrechter heeft deze schadeposten afgewezen, omdat hiervoor volgens de kantonrechter geen vergoedingsrecht bestaat. Toch is deze conclusie wrang. Voor het missen van een vakantie en het missen van vrije tijd, geldt dat namelijk wel de koper benadeeld is. Al was de bus goed geweest, had de koper er fijn mee op vakantie gekund en was de koper zijn vrije tijd niet kwijt geweest aan het verhelpen van de gebreken aan de bus. In mijn ogen er dan ook weldegelijk sprake van “het gemis van onstoffelijk voordeel” en ook van schade vanwege tevergeefs gemaakte reiskosten en tevergeefs werkzaamheden.
Conclusie
Het kopen van een auto is altijd een kwestie van geluk hebben, maar ook in geval van pech staat de koper niet met lege handen. Weigert de verkoper te herstellen, en was de auto gelet op alle omstandigheden van het geval niet wat de koper ervan mocht verwachten, dan kan er in beginsel worden ontbonden en kunnen de aankoopprijs en schadeposten op de verkoper worden verhaald. In de zaak over de Volkswagenbus leverde dit veel extra schadeposten op. Onder het mom van “better safe than sorry” is het dus ook voor de autohandelaar aan te bevelen om veilige (‘safe’) auto’s te verkopen, niet alleen voor de eigen klant, en de verkeersveiligheid, maar ook omdat het financieel verstandig is.
Mocht u als koper een kat in de zak gekocht hebben, of bent u als verkoper van mening dat de auto die u verkocht heeft wel voldoet aan de koopovereenkomst, en ontstaat hiervoor een geschil, dan staan de advocaten van onze sectie Aansprakelijkheidsrecht u graag ten dienst. Voor meer informatie en vragen kunt u contact opnemen met mr. Anton Heilig, advocaat bij Van Diepen Van der Kroef Advocaten te Hoorn.
