Een bedrijf kopen uit een faillissement (doorstart) kan een interessante en lucratieve manier van bedrijfsovername zijn. Maar het is wel een heel ander proces dan een reguliere overname. Vanuit hun ervaring als overnameadvocaat en curator in faillissementen, lichten Femke Jansen en Michiel van der Hoeven in dit blog de belangrijkste verschillen toe en geven zij enkele praktische aandachtspunten en tips mee. Op 27 maart 2025 geven Femke en Michiel een workshop op de Nationale Overnamedag van Brookz, waarin zij de diepte ingaan over dit onderwerp. Ondernemers die deelnemen aan die workshop weten na afloop exact hoe zij succesvol een bedrijf vanuit faillissement kunnen kopen.
Geen gewone overname
Een gebruikelijk overnametraject neemt over het algemeen enkele maanden tijd in beslag. Op basis van een initiële bieding onderhandelen partijen over een koopprijs, of in elk geval de uitgangspunten voor die koopprijs. Als (beoogd) koper en verkoper het daarover eens zijn, worden de hoofdlijnen voor de transactie vastgelegd in een termsheet of intentieovereenkomst (LOI). Dan volgt vrijwel altijd een due diligence-onderzoek (vaak afgekort tot DD, en ook wel boekenonderzoek genoemd). Dit DD wordt uitgevoerd doorde adviseurs (financieel, fiscaal en juridisch) van de koper. Met dank aan de komst van AI kan dat onderzoek steeds efficiënter worden verricht, maar het blijft toch een proces waar de nodige tijd overheen gaat. Dat stelt de potentiële koper wel in staat om alle ins en outs te weten te komen van het bedrijf dat hij op het punt staat over te nemen. Als de uitkomsten van het DD-onderzoek bevredigend zijn, werken partijen (meestal hun advocaten) de precieze voorwaarden uit in een vaak omvangrijk koopcontract. In die koopovereenkomst wordt van verkoper verlangd dat hij tal van garanties en vrijwaringen verstrekt die zien op het te verkopen bedrijf en al haar assets, contracten, personeel, lopende geschillen, etc.
Vrijwel geen van deze aspecten zie je terug als je een bedrijf koopt vanuit een faillissement, waarbij de curator optreedt als verkoper.
Weinig tijd, snel in actie
De curator moet na het uitspreken van een faillissement in zeer korte tijd beslissen of hij de onderneming open houdt (voortzet), om daarmee de kans op een doorstart (verkoop van de lopende onderneming) te realiseren. De curator is er in het algemeen op uit om die doorstart of verkoop zo snel mogelijk te realiseren, zodat de waarde van de over te nemen onderneming zoveel mogelijk behouden blijft. Het is daarom belangrijk om snel in contact te komen met de curator en te vragen om een informatiememorandum of bidbook, waarin de onderneming en de over te nemen activa beschreven worden. Vaak zal het mogelijk zijn om het over te nemen bedrijf ook te bezoeken en daarover vragen te stellen. De curator heeft echter uiteraard veel minder kennis over het bedrijf dan dat een reguliere verkoper die heeft over zijn eigen bedrijf. Een uitvoerig DD-onderzoek gevolgd door een rapport waarin alle kansen en risico’s beschreven staan, kunt u dus ook niet verwachten in geval van een bedrijfsovername uit faillissement.
Garantie tot aan de deur
Als u dan de winnende bieder bent, zal de curator een activaovereenkomst opstellen (de schulden hoeft u er in dit geval natuurlijk bij te nemen). Daarin is beschreven wat u precies koopt. Het is ontzettend belangrijk om daar heel alert op te zijn, om te voorkomen dat er belangrijke handelsnamen, domeinnamen of (andere) intellectuele eigendomsrechten ontbreken. Maar u wilt bijvoorbeeld ook voorkomen dat u belangrijke contracten overneemt, waaronder nog een aanzienlijke betalingsachterstand bestaat, zonder dat over die achterstand duidelijke afspraken gemaakt zijn. Verder geldt dat contracten die essentieel zijn voor het voortzetten van de overgenomen onderneming (denk bijvoorbeeld aan het contract met een belangrijke leverancier of de huurovereenkomst voor het pand waar de onderneming gevestigd is), alleen met instemming van de wederpartij overgenomen kunnen worden. Die instemming moet dus al zoveel als mogelijk worden verkregen, voordat een deal met de curator beklonken wordt. Anders dan bij een gewone overname hoeft u in elk geval geen uitvoerige onderhandeling over garanties en vrijwaringen te verwachten, want die verstrekt een curator eenvoudigweg niet. Dat neemt niet weg dat ook een curator wel moet leveren wát hij verkoopt[1] en dus is het belangrijk om erop toe te (laten) zien dat dit goed wordt omschreven.
Strategische tricks en praktische tips
Een curator gaat dus heel anders te werk dan een gewone verkoper van een bedrijf. Als mogelijk geïnteresseerde koper is het goed om u daarvan bewust te zijn. Naast de curator, die de belangen van de gezamenlijke crediteuren behartigt, speelt bijvoorbeeld ook een financierende bank met pandrechten een rol, evenals de werknemers (zeker als die cruciaal zijn voor het slagen van de onderneming), de verhuurder, de klanten en belangrijke leveranciers. Bij het bepalen van uw bod, maar ook de uitsplitsing van dat bod naar de verschillende assets, is het belangrijk om te weten wat die belangen zijn en hoe de curator daarmee om gaat.
Precies daarover vertellen Femke Jansen en Michiel van der Hoeven u meer tijdens de workshop “Bedrijf kopen uit een faillissement” tijdens de Nationale Overname Dag voor ondernemers op 27 maart 2025 in Houten. Na het volgen van deze workshop komt u met onze strategische tricks en praktische tips goed beslagen ten ijs als u interesse heeft in de aankoop van een bedrijf vanuit een faillissement.
Bent u niet in de gelegenheid om naar de workshop te komen, maar wilt u wel meer weten over het overnemen van een bedrijf uit faillissement of het maken van een doorstart? Neem gerust contact op met Femke Jansen of Michiel van der Hoeven.
[1] Dat ging bijvoorbeeld mis bij de verkoop van D-Reizen, waar de curator zich ertoe had verbonden om een klantenbestand te leveren met ten minste 520.000 actieve klanten en dat niet kon waarmaken. In een procedure bij de rechtbank Noord-Holland leidde dat tot een vonnis waarin de koopprijs substantieel verlaagd werd.
